Minggu, 07 Agustus 2016

Cerita Rakyat Mbah Kayun di Desa Kayunan Kecamatan Karanganyar Kabupaten Pekalongan






Cerita Rakyat Mbah Kayun di Desa Kayunan
Kecamatan Karanganyar Kabupaten Pekalongan

Ana wong sakti utawa biasa disebut wali saka dhaerah Yaman teka nglalang buana menyang Indonesia, salah sijining dhaerah sing disinggahi yaiku Pekalongan. Dheweke bisa ngusir penjajah saka tlatah Pekalongan  lan pungkasane urip netep ana ing Pekalongan. Wali iki teka bebarengan karo para muride lan ana sawetara pejuang sing ketemu neng dalan merga lunthang-lunthung ora duwe panganan lan sidane diajak urip bareng karo rombongan wali mau. Pejuang kuwi padha ngakoni mlayu saka penjajah lan golek pitulungan. Nanging walanda sing kebak teknologi ora bisa dipungkiri isih katon sliwar-sliwer ana dhaerah Pekalongan, diwedeni karo wong-wong pribumi. Ana salah sawijining pejuang aran Kayun sing katon rasa sanajan wis putih rambute, dheweke kerep ngomandoni rombongan lan nglurukake dalan sing aman kanggo dilewati. Saking seringe Kayun paring petuah-petuah kanggo rombongan, dheweke diceluk mbah Kayun dening kanca-kancane. Mbah Kayun kagolong pejuang sing sakti lan pinter ing seni bela dhiri. Para pejuang nganggep wali sing dipeloni kaya gurune dhewe, dadi wis ora ana jarak, katon cedhak nanging tetep ngajeni. Sang wali seneng duweni pengikut sing kuat, jujur lan wicaksana kaya mbah Kayun lan kanca-kancane. Sang wali was-was menawa tandha-tandha pejuang sing diduweni mbah Kayun bakal dititeni karo walanda sing bakal marakake perkara. Walanda bakal mbrantas kabeh pribumi lan materi sing diduweni yen weruh ana glagat-glagat rakyat pribumi apa maneh pejuang sing dirasa bisa nglawan. Sawijining dina mbah Kayun diundang dening gurune, lorone padha jagongan ana ing pinggir kalen.
“Mbah Kayun dak jaluk awakmu ora susah ngetokake tandha-tandha pejuang, kaya ilmu bela diri, senjata-senjata sing kok duweni utawa keterampilan-keterampilan minangka sawijining pejuang. Sebab, sliramu kuwi pejuang sing kesasar lan saiki lagi golek keslametan”

“Guru, niat kula sae badhe ngajari bela dhiri kaliyan kanca-kanca supados dados bekal kangge nglawan walanda sawektu-wektu. Punapa kang bakal kedaden yen kula nglanggar kabeh wau guru?”

“Yen kowe lan kanca-kanca sarombongan katara pejuange, bakal dicurigai walanda, lan pungkasane reti dhewe bakal kepriye…”
Sawise mbah Kayun entuk pitutur mengkono mau saka gurune dheweke banjur saben dinane luwih seneng meneng lan dhewenan. Amarga kelakuane sing ora bisa anteng, mbah Kayun ora bisa tahan nganti telung dina. Wis kaya adat saben, mbah Kayun bali maneh ngajari kanca-kancane nganggo ilmu bela diri, ancase kanggo njaga dhiri menawa walanda dumadakan teka. Ana kene mbah Kayun ngetokake keahliane bela diri marang wong-wong akeh. Kedadean iki ngatoni mbah Kayun lumrah dadi komandan perang. Gurune mbah Kayun ora bisa nglakoni apa-apa, sebab niate mbah Kayun sing gedhe kanggo nglawan walanda katon tulus.

Kelompok-kelompok walanda utawa penjajah katon jaga-jaga ana ing tlatah Pekalongan, ana sing nggawe posko neng alas, pinggir dalan, nganti terowongan-terowongan. Ancase kanggo ngintai wewengkon sing durung dijamah supaya bisa dadi wewenange lan dijarah kabeh sing ana neng kono. Ora gumun kekuatane walanda sing serba canggih bisa kanthi cepet niteni gerak-gerike rombongane mbah Kayun lan gurune. Saben dina ana swara wong gladhen bela dhiri, walanda pranyata delengi saka kadohan apa wae sing dilakoni mbah Kayun lan kanca-kanca. Saka pihak walanda nyiapake mata-mata kanggo ngintai rombongane mbah Kayun, carane yaiku ngongkon bocah umur limalas taunan kanggo mlebu rombongan, sing ngakune bocah ilang sing kelangan wong tuwane lan wis telung dina ora mangan. Bocah mau dikon ngluru informasi ngenani rombongan iku, apa wae sing dilakoni saben dinane, apa bae barang gawanane, lan pira hartane. Satekane mata-mata ana ing rombongan, mbah Kayun katon curiga, nanging mandeng praupane sing pancen melasaken, pungkasane bocah mau entuk melu mangan lan turu ana kono.

“Kowe sapa, nak? Kowe dudu kolomane walanda kan? aku lan sarombongan wong pribumi sing apik, sing ora bakal natoni kowe, dadi kowe jujura karo aku, aku saguh nulungi kabeh karibedanmu.”

Bocah mau mung meneng lan nangis sesenggukkan, terus mbah Kayun ngenehi mangan lan ombe lan ngenehi pagaweyan ngluru kayu ing alas saben dina. Rasa curiga mbah Kayun wis ora ana, merga bocah mau katon polos ora duwe tujuan apa-apa. Sawise seminggu mata-matai, bocah mau ilang lan teka reng panggonane walanda. Pihak walanda entuk informasi yen neng rombongan sing dimata-matai ana siji loro pejuang sing pinter bela dhirine, lan rombongan mau duweni wanita-wanita sing ayu rupane lan materi sing cukup akeh. Sabanjure walanda njupuk langkah nyedaki rombongan lan nggawa pasukane supaya njarah lan kaya adat biasane ngupadaya ngrampas apa kang ana neng kono. Supaya ditrima ana rombongan, walanda nggunakake cara sing licik banget yaiku nyolong kabeh pasokan panganan, banyu resik lan obat-obatane rombongane mbah Kayun lan gurune. Walanda banjur teka nawakake kabeh mau kanthi gratis, nanging sapa sing percaya omongane mungsuh, sang guru nglarang murid-muride padha nuruti kekarepane walanda.

“Aja ana sing gelem mangan lan ngombe apa nrima apa bae saka walanda. Wenehane walanda duwe pamrih tartamtu !“ Mengkono prentahe gurune mbah Kayun sing banjur dituruti dening kabeh muride.

Sedina rong dina rombongan padha ngusahake ngluru panganan, obat lan banyu resik nanging sansaya angel bae. Para murid lan pejuang wis padha lungkrah lesu kepingin mangan, mbah Kayun lan gurune sedhih atine ngenani bab iki. Ora suwe walanda teka maneh ana rombongan lan nawakake  panganan, obat lan ombenan sing turah-turah. Kepeksa sang Guru lumantar mbah Kayun nyetujoni tawarane walanda tanpa mikir apa kang bakal dadi akibate mengkone. Pungkasane pancen bener, walanda jaluk imbalan ganti rugi panganan, obat lan banyu sing wis dientekake rombongane mbah Kayun. Pihak mbak Kayun lan gurune pasrah ora bisa semaur apa-apa. Pihak walanda jaluk rombongane mbah Kayun lan gurune cepet-cepet lunga saka dhaerah kuwi lan masrahake kabeh harta lan wanita sing diduweni rombongan. Ngerti panjaluke walanda mau mbah Kayun ora bisa nahan dhiri banjur adu omongan karo komandane walanda. Mbah Kayun sing sejatine bisa bela dhiri nglawan para walanda sanajan kangelan. Saking getere walanda banjur ngetokake pelurune sing nyasar menyang salah sawijining muride sang guru. Kahanan dadi sembrawut kabeh, bocah cilik lan wong wadon padha mlayu karo tetangisan. Wasana sang guru setuju yen kudu lunga saka dhaerah mau, nanging aja nganti ana siji muride sing keseksa. Pihak walanda uga setuju, banjur ngusiri rombongan kanthi kasar lan ngobrak-abrik apa sing ana neng ngarepe, akibate para murid sarwa kecingkrangan lan lelara merga kedadean mau.

Sawise rombongan metu saka panggonan kuwi, kabeh padha mlaku golek papan sing bisa dinggo urip selanjute. Sasuwine mlaku mbah Kayun ngomandoni rombongan supaya leren lan nglanjutake mlakune ngesuk maneh. Wengine sang guru ngundang para murid lan pejuang sing dipercaya supaya mepet ngrembug bab sing wigati.

“Kita ora bakal slamet yen isih kaya mengkene kahanane. Aku duwe tugas kanggo mbah Kayun supaya cepet-cepet mbabad desa ing dhaerah kidul Pekalongan. Sawise rampung dibabad ajarana ilmu agama lan ilmu-ilmu liyane kaya tetanen marang warga sing bakal urip neng kono. Caramu mbabad kudu dilandasi rasa ikhlas lan jujur. Ora kena jaluk bantuan kekuatan gaib. Kepriye mbah Kayun?”
“Aku saguh nglakoni tugas iki guru.”

Wangsulane mbah Kayun dirasakake para kanca-kancane katon manteb. Wengi kuwi mbah Kayun tapa ana ing panggonan sepi, jaluk dijambarake pikirane lan dikuatake badane. Esuke mbah Kayun manteb lunga nglaksanakake tugase dipeloni pejuang siji kanggo kancan lan biyantu apa-apa. Lungane mbah Kayun ninggalake rombongan dibarengi rasa khawatir marang guru lan kanca-kancane. Nanging, mbah Kayun kudu gesit anggone nglakoni jejibahan mau supaya bisa cepet bali maneh kumpul karo guru lan kanca-kancane.

Mbah Kayun mlaku nglewati alas siji lan sijine. Ing tengah dalan mbah Kayun nemoni pejuang sing lagi sekarat, saka pangakune dheweke ditibakna walanda saka dhuwur banjur ngguling tiba mengisor. Sanajan mbah Kayun kudu cepet-cepet nggolek papan sing ditugasi gurune, mbah Kayun tetep ora tegel ninggalake pejuang mau dhewenan kanthi kahanan sing kaya mengkono merga mbah Kayun dhewe ngrasani dadi pejuang. Kancane mbah Kayun dikon ngancani pejuang sing sekarat, dene mbah Kayun ngluru obat-obatan sing bisa ngobati pejuang sing sekarat mau. Setengah hari anggone mbah Kayun ngluru godhong-godhongan lan woh-wohan, ana kasile. Pejuang sing sekarat mau banjur bisa melek sanajan kelaranen lan diturokake ana ngisor wit gedhe sing sandhinge wis dicepaki apel lan ombe kanggo dipangan yen wis waras. Durung sempet ngomong kesuwun, pejuang sekarat mau wis ora weruh prawakane mbah Kayun lan kancane.

Mbah Kayun mlaku sasuwene srengenge jemedhul nganti srengenge turu. Ora krasa kesel lan ngeluh apa-apa. Ing tengah-tengah alas, mbah Kayun dumadakan mandheg lan ngluru sumber swara sing nyedhaki dheweke. Pranyata mbah Kayun dibuntuti jaran sembrani, jaran sakti sing bisa mlaku luwih cepet saka jaran biasane. Mbah Kayun bungah bisa nemu jaran kaya iki, kabeh dianggep kabegjane dheweke saka Gusti. Jaran mau ora gelem lunga saka sacedhake mbah Kayun, kaya-kaya ibune, jaran mau krasa seneng bareng mbah Kayun. Sasuwene mbah Kayun nunggang jarane, ora krasa digawa mlayu, malah krasa alon lan silir-silir, nanging prnayata jebul wis tekan adoh nyedhaki panggonan sing dituju kaya wangsite gurune. Mbah Kayun gumun karo jarane mau, banjur gelem ngrumati jarane kaya kanca uripe dhewe.

Satekane mbah Kayun ing cedhak dhaerah sing dituju, dheweke weruh gerak-gerik walanda wis ana neng kana. Banjur kancane mbah Kayun sing meloni saka pertama mau dikon bali karo mbah Kayun merga mbah Kayun ora gelem nggawe kancane cilaka merga melu-melu ngurus tugas sing abot. Wekasane mbah Kayun saiki dhewe mung karo jaran sembranine mata-matai gerak-gerike walanda lan nyusun strategi kanggo  ngusir walanda. Esuke mbah Kayun mara ana komandane walanda, ngomong yen ngko bengi neng kene bakal ana kedadean nyeremi sing bisa gawe wong-wong padha mati.

“Tekaku mrene mung kepingin ngomong yen mau bengi aku entuk wangsit, panggonan iki bakal ilang musnah saka alam donya merga arep ana kedadean sing nyeremi. Aku ora meksa nanging mung iki sing bisa tak kandhakake.”

Walanda ora percaya, nanging mbah Kayun uga ora nggubris banjur lunga ninggalake papan mau. Wayah bengi mbah Kayun wis nyiapake jaran sembrani saktine supaya meden-medeni walanda neng kono. Jaran sembrani ditunggangi mbah Kayun lan mlayu banter banget, klebat-klebet sakiwa tengene papan sing dinggoni walanda. Begjane wengi kuwi angine banter dadi krasa hawa mistike. Walanda padha keweden, ngira yen ana makhluk reseksa jahat sing nunggu panggonan kuwi, banjur padha lunga kabeh wengi kuwi mau, ora ninggalake apa-apa. Mbah Kayun bungah dheweke kasil anggone ngusir walanda, bisa nguwasani papan sing ditugasi gurune lan ngesuk bisa miwiti mbabad desa kaya panjaluke gurune. Sawise kuwi mbah Kayun netep ana ing tlatah kuwi lan nyiapake badan lan pikiran kanggo mbabad desa ngesuk.
Pejuang sing ngancani mbah Kayun saka pertama metu saka rombongan wis tekan ana neng papane gurune, nanging dheweke duwe niat jahat yaiku ngabari kabar sing ora bener.

“Kowe kok wis bali mrene, apa mbah Kayun wis rampung anggone mbabad desa?”

“Mbah Kayun mbabad desa kanthi cara sing ora bener yaiku njaluk bantuan kewan lan wong sakti.”

Kabar sing digawa pejuang kancane mbah Kayun mau gawe kuciwaning sang guru, nanging sang guru ora arep jupuk langkah sing kesusu, ngenteni kahanan-kahanan liya sing bakal bisa mantepake keputusane.
Mbah Kayun eling tugase saka gurune yaiku kudu mbabad desa kanthi cepet. Naning yen carane kaya mengkene dibabadi nganggo arit saka pinggir sithik blaka sithik kapan rampunge. Durung neg wis dadi desa kudu nyebarake ilmu agama lan ilmu liyane karo wargane. Mbah Kayun katon putus asa nanging dheweke ora bakal nglanggar pantangane yaiku nganggo kekuatan gaib kanggo bantu mbabad. Sewengi mbah Kayun semedi ngluru cara cepet supaya bisa rampung anggone mbabad. Esuke asile semedi mbah Kayun duweni gagasan tlathahe dibabad kanthi cara dibakar dadi cepet dadi desa. Mbah Kayun nalika isih mbabad desa, merga wis tuwa mulakna menawa kesel mbabad, dheweke leren banjur dolanan yun-yunan. Yun-yunan digawe saka tali-tali jupuk neng alas sing ditaleni karo wit siji lan sijine. Ana sing weruh, yen bengi mbah Kayun kuwi sering dolanan geni lan obong-obongan ing saktengahing alas. Warga niteni yen wong sing mbabad desa iki yaiku mbah-mbah sing seneng dolanan ayun-ayunan, yaiku mbah Kayun.

Sang guru neng panggonan sing beda krungu kabar yen mbah Kayun kasil bisa mbabad desa kanthi cara dibakar mulakna cepet. Iki mbuktikake yen pejuang sing meloni mbah Kayun kuwi menehi kabar sing ora bener. Saka awal guru ora percaya karo omongane muride sing meloni mbah Kayun mau. Banjur pejuang diundang lan disidang ana tengah-tengahing para murid, dheweke mung bisa meneng ngakoni kaluputane. Pungkasane pejuang kancane mbah Kayun mau dihukum kanthi cara kudu dikurung ana goa supaya semedi mbenerake awake kareben ora gawe rugi wong liyan.

Mbah Kayun banjur menehi desa sing wis dibabad kanthi jeneng Kayunan. Alasan dijenengi Kayunan yaiku dijupukna saka nama mbah Kayun kuwi dhewe lan gaweane mbah Kayun sing seneng ayun-ayunan. Sawise desa katon padhang, mbak Kayun ngajarake ilmu-ilmu agama lan ilmu-ilmu kanggo sangu urip liyane. Mbak Kayun dadi salah sijining sesepuh desa ana kana, lan ing sisa umure mbah Kayun ngusahakake uripe migunani kanggo sesama. Mbah Kayun dicritakake ngentekake umure utawa mati ana ing Kayunan lan dimakamake ana kana uga. Ora mung mbah Kayun, para kanca cedhake uga dimakamake sapanggonan karo makame mbah Kayun.

Sawise mbah Kayun ninggal donya, sing katon mung rupa makame. Saben bengi keprungu swara pating kumrincing lakuning jaran sembrani sing dipercaya prewujudane mbah Kayun sing isih keliling njaga desa. Ora siji loro sing ngaku pernah dirungoni swara sing padha sing unine kumrincing swara jaran mlaku.

“Mbiyen nalika aku nembe pindah rene menyang desa Kayunan, melu bapak, aku kerep keprungu swara krincing-krincing lakuning jaran. Aku wedi wektu kuwi. Nanging banjur dicritani, saiki aku ngerti yen kuwi jaran apik sing lagi njaga desa. Nanging saiki aku wis ora pernah krungu maneh swara-swara kaya kuwi neng kene.”
Ujarane bu Anah iki nandhakake yen swara jaran diyakini tau keprungu ing desa nanging wis ilang utawa wis ora keprungu maneh.

Kanggo wong pendatang anyar utawa tamu sing nginep ing desa Kayunan swara iki katon medeni, nanging kanggo para warga asli desa Kayunan swara iki bisa kanggo tandha makmuring desa. Sebab, para warga desa yakin menawa mbah Kayun njaga desa, desane bakal ayem tentrem ora ana perkara sing nganeh-nganehi. Para warga sing sebagian gaweane tetanen ing sawah, anane swara jaran sembarani ing tengah-tengah wengi kuwi sing gawe tanduran-tanduran padha woh akeh lan sawah padha gampang panen, saengga ekonomine warga ya melu-melu apik. Nanging sansaya suwi, sansaya tambah taun, para warga desa, khususe para sesepuh uga ngagas yen mbah Kayun wis ora maneh njaga desa, wis ora ana neng desa Kayunan lan wis lunga saka desa Kayunan. Ilange mbah Kayun lan jaran sembranine dibarengi tetanduran lan sawah sing padha gagal panen. Para tani padha kesusahan merga perkara iki. Mbah Kayun diyakini isih nglalang buana pindah neng desa siji menyang desa sijine. Para warga ngarep-ngarepaken mbah Kayun bisaa bali njaga desa supaya desa Kayunan ayem tentrem lan tetanduran manglih padha subur maneh.

Carane mbah Kayun mbabad desa kanthi dibakar mau dipercaya kaya-kaya dadi sebabe keneng apa warga desa Kayunan asli senenge panas-panasan bab donya. Saliyane kahanan mau, merga desa Kayunan dibabad kanthi cara dibakar, diyakini maning tanahe wong-wong neng ndesa Kayunan kuwi amba-amba, iki pancen bener. Kabukten saka sawah-sawahe warga Kayunan sing ditinggalane simbah-simbahe mbiyen nganti saiki sawahe ya akeh lan amba-amba. Seje karo desa tangga sing dibabad kanthi cara dipritili sithik-sithik saka pinggir, mula desa mau (Mangli) tanahe kagolong ciut-ciut.

Makame mbah Kayun nganti saiki ora ana sing wani nganggep dolanan, merga pernah ana warga cilaka, mripate tatu lan tiba (keceklik) sebabe wani ngepet lan penekan neng wit asem sing urip neng sekitare makame mbah Kayun. Ana maneh kedadean yaiku bocah-bocah cilik anake para warga sing seneng dolanan menyang sawah lan mlangsub mlebu metu makame mbah Kayun, mesthi wae bengine utawa dina ngesuke padha mriang, mriang neng kene disangkut pautake warga karo mistike mbah Kayun. Yen bali saka sawah bubar meret, ngarit utawa angon kewan ing sacedhaking makam mbah Kayun terus mulih awake gathel-gathel uga warga nggagas menawa asale saka mbah Kayun.

 “Kowe ora maca salam ndean pas mlebu makame, nek ora kowe ngomong sing ora kepenak dirungu utawa saru, utawa ngrusak lingkungan sekitar makam?”

Kaya mengkono gagasane para sesepuh yen weruh anake tiba mriang jalaran pernah lewat makame mbah Kayun. Panggonane makam mbah Kayun sing neng tengah-tengah sawah otomatis dadi dalan sing saben dina dilewati para warga khususe para tani. Kanggo para tani sing biasa lewat sliwar-sliwer makam wis ora nduwe rasa wedi. Beda karo bocah cilik utawa wanita sing isih ngandhut, lagi tekan kadohan weruh wit-witane makam sing ngrembuyung wae wis mrinding kabeh. Kanggo wong sing jarene sakti utawa duwe kaluwihan indra, neng ngisor wit godhong jaran neng njero makame mbah Kayun, bisa weruh kolam isi dhuwit. Iki nandhani mbah Kayun kuwi sugih banget.

Makame mbah Kayun dumunung ing sisih kulone desa ing tengah-tengah paparan sawah. Makam mbah Kayun mau uga dadi pembates antarane desa Kayunan lan desa tangga yaiku Sidomukti. Warga desa Kayunan saikine peryaca yen makame mbah Kayun kudu dikurmati minangka nenek moyang desa. Mula, warga desa Kayunan  rutin nganakake nyadran utawa sedekah bumi kanggo ungkapan rasa syukur marang Gusti lan rasa hormat marang mbah Kayun. Tradisi turun temurun sing dilakoni para warga tumprap makame mbah Kayun yaiku saben minggu kliwon wulan Sapar lan Ruwah nganakake nyadran minangka wujud syukur utawa sedekah bumi, ndongani muga-muga desane entuk kamulyan saka Gusti. Sedekah bumi sing biasa dilakoni masyarakat Kayunan iku kudu dilakoni pertama saka sedekah bumi-sedekah bumi desa sebelahe. Artine mbah Kayun minangka sing paling sepuh kudu diajeni,  mula dianakake sedekah bumi sing pertama. Yen Kayunan wis nganakake sedekah bumi mau banjur diterusake desa sebelahe sing isih sakkelurahan yaiku ana neng dina Jumat kliwon lan Rebo kliwon (Desa Gritan lan Mangli). Sedekah bumi iki hukume wajib kanggo warga desa Kayunan, durung ana saka mbiyen nganti saiki sing wani mlenceng saka aturan mau. Yen sedekah bumine ora sing pertama, warga Kayunan nyakini ana kedadean sing ngeri bakal nimpa desane. Dadi saka mbiyen warga desa Kayunan pancen ora tau ninggal sedekah bumi apa maneh ngerenake mbah Kayun.

Ana ing Minggu kliwon, para warga desa Kayunan esuk-esuk banget para bapak padha mara menyang makam saperlu reresik makam lan lingkungan sakitare. Dene ibu-ibu padha sibuk neng dapur nyawisake panganan sing arep digawa kanggo sedekah Bumi. Sakwise makam wis resik, bapak-bapak padha bali jupuk ambengane dhewe-dhewe banjur digawa reng makam kanggo dislameti. Bocak cilik-cilik padha rame-rame nonton lan ngenteni anduman jajanan. Panganan sing dimasak utawa digawa para kepala kulawarga akehe sega nganggo lawuh mie, endog, tempe, lan ayam. Wjude sega mau dideleh neng tampah, nanging uga ana sing ditum dadi pitu. Sakliyae sega ana sing gawa ketan srundeng cacahe pitu, jajan pasar, jajar kering, krupuk, utawa buah. Dadi ibarate apa wae sing penting panganan mau sumbere saka warga Kayunan dhewe lan ikhlas kanggo sedekah bumi. Sawise slametane rampung, para bapak padha mangan sega ambengan sing wis dicampur dadi siji. Bocah-bocah cilik padha jejer ngenteni anduman jajanan saka bapak sing mbagi banjur nek wis oleh sakplastik bali dhisik. Kanggo ibu-ibu sing ana neng omah uga kebagian yaiku sawise bapak-bapak padha mngan bareng panganan sing isih turah digawa bali. Filosofine saka sedekah bumi iki ora liya anane gotong royong para warga sing apik lan upaya nglestarikake tradisi turun temurun ngormati nenek moyang.

              Sakdurunge warga mlebu wilayah makam, ana tradisi maca salam ing batin, tujuane kanggo ngajeni sing duwe panggonan yaiku mbah Kayun. Sanadyan ngucapane dibatin, nanging warga nyakini yen ora maca salam, mbah Kayun krasa keganggu. Mbah Kayun sing diyakini wong pinter utawa wali marang warga desa Kayunan lan warga njaba desa Kayunan, ndadekake wong-wong mau padha teka neng makam. Wong-wong asing sing padha teka ana sing tujuane yaroh, ana sing semedi merga duwe hajat dhewe sing ngarep hajate mau bisa keturutan, lan teka kanthi tujuan liyane.

Sabtu, 06 Februari 2016

Rara Mendut

Dongeng Rara Mendut-Pranacitra tekan seprene isih dadi lakon kethoprak sing nengsemake. Sing dadi pitakone wong akeh, lelakon kang mirip Romeo-Juliet iku kedadeyan tenan apa mung khayalane para pujangga Mataram ing jaman Sultan Agung?.
Ana kang kandha jare iku mung dongeng sanepan. Kedadeyane nyata nanging para paragane digawe wadi (jalaran Rara Mendut lan Pranacitra iku isih krabat ratu). Pak Iman Sobro, jurukunci kuburane Rara Mendut ing Gandhu, Sendhangtirta, Berbah, nalika sugenge uga ngendika menawa panjenengane ora percaya yen Rara Mendut iku mung wong pidak pedarakan (wong cilik). Mesthi isih trahe ratu.
Ana maneh kang duwe panduga menawa Rara Mendut iku mula ana tenan, dadi selire Tumenggung Wiraguna. Dene kang aran Pranacitra iku mung jeneng silihan. Tenane bedhangane Rara Mendut iku putra mahkota kang ing tembe dadi Amangkurat Agung (Seda Tegalarum). Dene kang dikubur bareng Rara Mendut iku abdine putra raja mau.
Ana babad mula dicritakake nalika putra mahkota kuwi njupuk selire Wiraguna, kabeh abdine diukum pati. Putra mahkota iki dibuwang menyang Alas Lipura. Kanggo nutupi lingseme Kangjeng Sultan Agung, jenazahe Rara Mendut dikantheni abdine putra mahkota.

Sing marakake kodhenge para ahli sejarah, kok makame Rara Mendut iku ana telu. Sing siji ing Gandhu, sijine ana Kajor Wetan, Kelurahan Selapamiara, Imogiri, sijine maneh ana Desa Blambangan, Kelurahan Jagatirta Berbah, Sleman. Sing aneh maneh, sadurunge dilarang ing taun 1965, pejiarah sing kepingin kasil panyuwune kudu nindakake saresmi (hubungan sex) karo pasangan sing dudu muhrime. Kapercayan iku anane mung ing makam Gandhu. Makam tetelune duwe dongeng turun-tumurum sing meh padha. Yaiku sabubare Pati ditelukake (taun 1627) Tumenggung Wiraguna oleh putri boyongan ayu rupane, jenenge Rara Mendut. Kanggo ngisi wektune garwa selir tumenggung iki diwenehi kebebasan dodol rokok “ndika” (rokok sampeyan). Ndilalah ana jaka bagus kang senengane dolan-dolan tanpa tujuwan. Ing dalem katumenggungan weruh Rara Mendut sanalika nandang wuyung/jatuh cinta. Wong loro mau padha pepasihan. Nuju sawijine dina kekarone duwe tekad mlayu saka katumenggungan. Playune mengidul. Lagi arep nyabrang Kali Oya ing Desa Dogongan ketungka tekane prajurite Wiraguna. Wong loro banjur diaturake marang Wiraguna. Saiba dukane senapati kang wis tuwuk kridhaning perang iki. Masiya Pranacitra wis nyuwun ngapura lan ndheprok ana sikile Wiraguna, nanging ora bisa nyabarake atine. Pranacitra dikon lunga. Lagi entuk rong jangkah Wiraguna kelingan yen harga dirine disewiyah. Pranacitra disuduk saka buri tembus dhadha. Rara Mendut kang nyekseni kedadeyan iki banjur nubruk katresnane iku. Ora wurung keris kang tembus jajane Pranacitra uga nyubles dhadhane Rara Mendut. Sakala padha uga palastra.

Kangjeng Sultan Agung nalika midhanget prastawa iki banget trenyuhe. Panjenengane banjur dhawuh supaya kekarone dikubur ana bumi Gadhuhan tunggal saluwang. Makam iki sanadyan terbuka siang malam nanging ora kena diinepi. Nitik saka tilase kembang lan bakaran menyan, makam Gandhu iki kerep disambangi peziarah. Sing akeh, asale saka jaba Yogyakarta.

Jumat, 05 Februari 2016

Kyai Ageng Tarub dan keturunan nya

Kurang lebih pada tahun 1300 M ada utusan ( Mubaligh ) dari Arab yaitu Syeh Jumadil Kubro (Jamaluddin Akbar) beliau mempunyai putri bernama Thobiroh dan Thobiroh mempunyai putra Syeh Maulana Maghribi. Pada saat itu beliau mendapat perintah untuk mengembangkan Syiar agama Islam di Tanah Jawa, karena pada saat itu orang-orang jawa masih memeluk agam Budha serta pada saat itu juga orang-orang jawa masih ahli dalam bertapa dalam hal mendekatkan diri dengan Sang Pencipta, sehingga orang-orang Tanah Jawa banyak yang istilah jawa disebut “ Ora Tedhas Papak Palu ning Pande “ ( Kebal kulitnya terhadap senjata apapun ).

Kemudian Syeh Maulana Maghribi mulai memasukkan syariat Islam di tengah-tengah masyarakat Jawa dalam berKhalwat untuk mendekatkan diri kepada ALLAH dengan cara bertapa pula sehingga seperti budaya masyarakat Jawa yang masih beragama budha dengan maksud untuk menarik perhatian masyarakat jawa untuk bias memeluk agama Islam. Namun cara bertapa yang dilakukan oleh Syeh Maulana Maghribi lain dengan cara yang dilakukan oleh masyarakat Jawa umumnya, Syeh Maulana Maghribi dalam bertapa dengan cara naik ke atas pohon dengan menggelantungkan badannya seperti kelelawar cara seperti ini oleh masyarakat Jawa disebut dengan bertapa Ngalong ( Kalong ) kemudian dalam bertapa Syeh Maulana Maghribi bertemu dengan putrid Bupati Tuban I yang bernama DEWI RETNO ROSO WULAN adik perempuan R. Sahid ( Sunan Kalijaga ). Yang saat itu Dewi Retno Roso Wulan diperintah oleh Ayahandanya Adipati Wilotikto untuk melakukan bertapa Ngidang dengan cara masuk hutan selama 7 tahun tidah boleh pulang dan tidak boleh makan kecuali makan daun-daun yang berada di hutan.

Perintah bertapa ini dilakukan oleh Dewi Retno Roso Wulan agar supaya cita-citanya untuk bertemu dengan kakaknya Raden Sahid dapat terwujud. Namun dalam proses pencarian R. Sahid berjalan ia bertemu dengan Syeh Maulana Maghribi, pertemuan ini terjadi pada saat masih menjalankan bertapa, dan dari pertemuannya ini mereka terjalin rasa saling mencintai dan saling ada kecocokan yang akhirnya menjadi suami istri . Pertemuan keduanya yang sudah menjadi suami istri, dilanjutkan dengan pulang ke Adipati Tuban untuk menghadap Ayahandanya, tetapi Dewi Retno Roso Wulan yang sudah dalam keadaan hamil pulang seorang diri dan tidak bersama suaminya Syeh Maulana Maghribi. Sesampainya di Kadipaten Tuban Dewi Retno Roso Wulan ditanya oleh Ayahandanya “ Siapa Suamimu, sehingga kamu pulang dalam keadaan hamil? “ Saat ditanya Dewi Retno Roso Wulan diam tidak menjawab karena rasa takutnya kepada ayahandanya, akhirnya Dewi Retno Roso Wulan kembali ke hiutan untuk mencari suaminya yaitu Syeh Maulana Maghribi ayah dari anak yang dikandungnya itu. Ditengah perjalanannya Dewi Retno Roso Wulan melahirkan seorang bayi laki-laki yang keliahatan lucu, tempat dimana Dewi Retno Roso Wulan melahirkan bayi itu sampai sekarang diberi nama Desa BABAR.

Setelah si Jabang bayi lahir niat untuk mencari Syeh Maulana Maghribi ayah dari bayi itu oleh Dewi Retno Roso Wulan tetap dilanjutkan dan saat mencari ayah si bayi Dewi Retno Roso Wulan masih dalam keadaan bertapa. Kemudian bayi di letakkan di Sendang ( Mata Air) dekat Syeh Maulana Maghribi bertapa diatas pohon Giyanti. Setelah melihat istrinya datang dengan bayinya Syeh Maulana Maghribi turun dari pertapaannya untuk menimang bayi yang putranya sendiri hasil pernikahannya dengan Dewi Retno Roso Wulan, entah ada rahasia apa yang kemudian bayi itu dibuatkan tempat yang sangat indah dan terbuat dari emas yang disebut BOKOR KENCONO.

Sementara itu Dewi Kasihan ditinggal wafat suami tercintanya yang bernama Aryo Pananggungan dan belum dikaruniai keturunan, karena sayangnya Dewi Kasihan terhadap suaminya walau sudah wafat setiap malam ia selalu menengok makam suaminya. Pada saat itu Syeh Maulan Maghribi membawa putranya yang telah dimasukkan ke Bokor Kencono kemudian diletakkan didekat makam Aryo Pananggungan tersebut.

Di malam itu juga kebetulan Dewi Kasihan keluar dari rumah menengok arah makam suaminya, ternyata didekat makam suaminya ada Bokor Kencono yang sangat indah tersebut dan ternyata didalamnya ada bayi yang sangat mungil dan sangat lucu. Serta ada tulisan bahwa bayi itu bernama Nur Rohmat dan siapapun yang merawat hendaknya memberikan Nama Julukan agar anak tersebut berkembang dengan baik.

Disaat itu pula Dewi Kasian sangat terperanjat hatinya ketika melihat si jabang bayi, lalu diambilnya jabang bayi itu lalu dibawa pulang. Kabar mengenai orang meninggal bias memberikan anak pada istri jandanya telah tersiar sampai kepelosok negeri.

Masyarakat berbondong-bondong ingin melihat kebenaran berita tersebut. Akhirnya Dewi Kasihan yang semula tidak memiliki harta benda namun dengan adanya kabar tersebut yang bisa mendatangkan banyak orang dan banyak memberikan uluran tangan kepada Dewi Kasihan sehingga lambat laun Dewi Kasihan menjadi kaya rayaberkat uluran tangan dari orang-orang yang dating melihat bayi tersebut. Jabang bayi tersebut oleh Dewi Kasihan diberi nama JOKO TARUB.

Nama JOKO TARUB diambil dari kata TARUBAN yang diatas makam suaminya, karena saat jabang bayi diambil Dewi Kasihan berada diatas makam ARYA PENANGGUNGAN atau suaminya, dimana makam tersebut dibuat bangunan TARUBAN.

Pada usia kanak-kanak JOKO TARUB mempunyai kegemaran menangkap kupu-kupu di lading, setelah dewasa JOKO TARUB mulai berani masuk hutan untuk mencari burung-burung dihutan pada suatu saat Joko Tarub sedang mencari burung dihutan Joko Tarub bertemu dengan orang tua (Syaikh Maghribi Sang Ayahandanya) yang memberikan bimbingan ilmu Agama dan diberi aji-aji dan Pusaka yang diberi nama “ TULUP TUNJUNG LANANG “.

Diwaktu mendapat pusaka berupa tulup tersebut JokoTarub langsung bergegas pulang untuk menyampaikan berita tersebut kepada ibu asuhnya yakni Dewi Kasian,selain itu juga Joko Tarub bercerita bahwa di tengah hutan Joko Tarub telah berjumpa dengan orang yang sudah sangat tua, dalam pertemuannya itulah Joko Tarub diberi Pusaka berupa sebuah TULUP ( Sumpit. Red ) yang diberi nama “ TULUP TUNJUNG LANANG “, mengingat rasa sayangnya kepada Joko Tarub anak satu-satunya Dewi Kasihan tidak memperbolehkan lagi Joko Tarub pergi ke hutan untuk mencari burung, mereka khawatir kalua anak satu-satunya ini diterkam binatang buas atau dibunuh orang yang tidak senang dengan Joko Tarub. Namun Joko Tarub tidak takut lebih-lebih sekarang dia telah memiliki bekal pusaka Tulup Tunjung Lanang, maka Joko Tarub masih saja senang masuk hutan untuk berburukususnya burung-burung.

Kebiasaan berburu burung tetap saja dilakukan oleh Joko Tarub sehingga pada suatu ketika saat Joko Tarub sampai di atas pegunungan, dia mendengar suara burung perkutut yang sangat indah sekali suaranya. Kemudian pelan-pelan Joko Tarub mendekati arah suara burung perkutut itu berada, setelah menemukannya langsung Joko Tarub melepaskan anak tulup itu kearah burung tersebut, namun usahanya gagal. Dan kegagalannya itu membuat si Joko Tarub berfiki dan beranggapan bahwa burung Perkutut itu pasti bukan sembarang burung atau bukan burung Perkutut biasa.

Usaha berburu burung dilanjutkan hingga terdengar lagi suara burung dari arah selatan, kemudian dia dekati lagi dengan sangat pelan-pelan lalu dilepaskannya lagi anak tulup kearah burung tersebut, akan tetapi tidak mengenainya lagi dan ternyata anak tulup justru mengenai dahan pohon jati dimana burung perkutut itu hinggap dan bersuara. Dan tempat yang ditinggalkan burung perkutut tadi sekarang diberi nama “ KARANG GETAS “. Usaha berburu burung selalu gagal sehingga Joko Tarub merasa sedih, karena kesedihannya maka Joko Tarub memberinya nama “ DUKUH SEDAH “.

Kemudian terdengar lagi suara burung dari arah yang sama didekati dengan pelan-pelan dan pada posisi yang strategis dan burung dalam keadaan terpojok, maka anak Tulup pun kembali dilepaskan namun tidak kena lagi dan burung pun terbang kea rah selatan lagi, dan tempat tersebut diberi nama “ DUKUH POJOK “. Akan tetapi Si Joko Tarub pemuda yang tidah mudah putus asa maka upaya memburu burung perkutut tadi terus saja dilakukan. Burung perkutut yang dia buru tadi terbang kea rah selatan terus dan hinggap di sebuah pohon asam, Joko Tarub selalu berusaha melepaskan anak tulupnya kearah burung tersebut akan tetapi usahanya selalu gagal dan burung itu terbang lagi menuju arah selatan terus. Dan tempat burung perkutut hinggap di pohon asam tadi dan tempat yang ditinggalkan diberi nama “ DUKUH KARANGASEM “

Sambil mengejar burung perkutut yang selaluterbang menuju arah selatan Joko tarub sambil merenungi burung tersebut, dalam ucapannya mengatakan ini burung yang wajar ataukah burung yang merupakan godaan? Dan tempat Joko Tarub merenungkan burung tersebut maka diberi nama “ DUKUH GODAN”. Setelah merenung sesaat lantas Joko Tarub kembali bergegas untuk mengejar burung buruannya tadi yang menuju kea rah selatan dan terus keselatan, dan tempat melihat burung terbang menuju arah selatan Joko Tarub memberikan nama “ DUKUH JENTIR”.

Karena kemauannya yang keras Joko Tarub terus berusaha mengejar dan melacak kea rah selatan dimana burung perkutut tadi terbang, ketika saat pencariannya Joko Tarub tiba disuatu tempat yakni SENDANG TELOGO dan di tepi sendang itu Joko Tarub Menancapkan Tulup Pusakanya, karena saat itu tiba waktunya Sholat Dzuhur, sambil istirahat Joko Tarub menuju kearah sendang untuk mengambil air wudlu untuk Sholat Dzuhur. Disaat Joko Tarub berwudlu tiba-tiba datanglah bidadari untuk mandi, saat itu pula ada salah satu pakain dari bidadari yng diletakkan diatas Tulup Pusaka Joko Tarub yang sedang ditancapkan ditepi sendang, setelah habis wudlu dan sholat dzuhur Joko Tarub langsung pulang tanpa membawa buah hasil buruannya kemudian sesampainya dirumah Joko tarub laporan kepada ibunya sambil berkata “ Ibunda saya berburu hari ini tidak mendapatkan satu burung pun, akantetapi saya hanya mendapatkan pakain perempuan yang ditaruh diatas tulup saya dan dia sedang mandi di SENDANG TELAGA……”

Tanpa banyak bertanya sang Ibu langsung menyimpan pakaian tersebut di ruang kusus untuk menumpuk padi ( Lumbung.red ), kemudian Joko Tarub bergegas kembali lagi ke sendang dengan membawa pakaina ibunya, setelah sampai di dekat sendang ternyata para bidadari sudah terbang, dan masih ada yang tertinggal satu bidadari yang masih berada di tepi sendang Telogo dengan menangis sedih sambil berkata “ Sopo sing biso nulung aku, yen wadon dadi sedulur sinoro wedi, yen kakung tak dadekke bojoku “ artinya “ Barang siapa yang bis menolong aku jika dia perempuan aku jadikan saudaraku dan jika dia laki-laki maka akan saya jadikan suami” disaat itu Joko Tarub mendekat di bawah pohon sambil melontarkan pakaian ibunya tadi, setelah berpakaian bidadari itu langsung diajak pulang ke rumah ibunya dan disampaikan kepada ibunya bahwa putrid ini adalah putri Sendang Telogo.

Sesuai dengan Ikrar atau janji sang bidadari yang menyatakan “ Sopo sing biso nulung aku, yen wadon dadi sedulur sinoro wedi, yen kakung tak dadekke bojoku “, akhirnya Joko Tarub menikah dengan bidadari yang bernama DEWI NAWANG WULAN. Adapun sendang yang digunakan untuk mandi bidadari diberi nama “ SENDANG TELOGO BIDADARI “ yang berada di DUKUH SREMAN desa POJOK Kecamatan Tawangharjo Kabupaten Grobogan. 

Tanah Sendang Telaga Bidadari tersebut milik Keraton SURAKARTA HAININGRAT atau disebut TANAH PERDIKAN, dan sampai saat ini lokasi Sendang Bidadari oleh masyarakat masih dikeramatkan kususnya pada malam 10 Muharam.

Setelah Joko Tarub menikah dengan Dewi Nawang Wulan mendapat gelar KI AGENG atau SUNAN TARUB, beliau menyebarkan Agama islam untuk meneruskan perjuangan ayahandanya yakni Syekh Maulana Maghribi. Dalam pernikahannya beliau dikaruniai seorang keturunan yang diberi nama DEWI NAWANGSIH.

Nilai-Nilai yang terkandung dalam legenda “Joko Tarub dan Dewi Nawang Wulan”.

1. Nilai Moral,

Setelah membaca legenda “Joko Tarub dan Dewi Nawang Wulan” dapat diambil nilai-nilai moral yang tekandung didalamnya. Seperti, kita harus berlaku jujur dengan tindakan-tindakan kita. Ketidakterusterangan Nawang Wulan kepada Joko Tarub bahwa dia adalah seorang bidadari, dan kedustaan Joko Tarub yang sebenarnya telah mencuri pakaian dan selendang Nawang Wulan berakibat mereka harus berpisah. Nawang Wulan harus kembali ke kahyangan walaupun ia sangat mencintai suaminya. Dalam legenda ini diajarkan bahwa sebaik-baiknya kita menyimpan kebohongan akan ketahuan juga pada akhirnya.

Perilaku yang baik akan ditunjukkan dengan memegang amanah yang dipercayakan kepada kita. Amanah Nawang Wulan untuk tidak melihat sesuatu yang ditanak olehnya, dilanggar oleh Joko Tarub karena sifat manusia yang selau ingin tahu.

Ini merupakan tantangan yang berat bagi setiap manusia. Berlaku jujur dan terbuka. Serta menjaga kepercayaan yang begitu sulit dilaksanakan oleh manusia.

2. Nilai Sosial,

Nilai-nilai lain yang tersirat dari legenda ini adalah nilai sosial. Nilai sosial merupakan nilai yang terkandung dalam menjalani hidup bermasyarakat atau bergaul dengan orang lain disekitar kita.

Nilai sosial dalam legenda “Joko Tarub dan Dewi Nawang Wulan” ditunjukkan ketika rekan-rekan dari Nawang Wulan meninggalkan dirinya sendirian di telaga. Ini tidak menunjukkan kesetiakawanan yang selama ini mereka bina. Mereka bertujuh selalu bersama-sama. Namun, ketika salah seorang teman mereka mengalami kesulitan tidak ada yang membantu Nawang Wulan. Nawang Wulan justru malah ditinggalkan sendirian di bumi yang asing bagi mereka.

Sebaiknya kita sebagai sesama makhluk Tuhan harus saling tolong menolong dan membantu dalam keadaan apapun. Walaupun hasilnya akan nihil, setidaknya kita berusaha membantu semaksimal mungkin.

3. Nilai Etika,

Nilai etika merupakan nilai-nilai kesopanan yang tersirat dari sebuah peristiwa. Seperti nilai etika yang terkandung dalam legenda “Joko Tarub dan Dewi Nawang Wulan” dalam cerita di atas. Nilai-nilai kesopanan yang terlihat adalah ketika Joko Tarub mengintip ke tujuh bidadari yang sedang mandi di telaga, apalagi sampai menyembunyikan salah satu pakaian dari bidadari tersebut di dalam lumbung padi rumahnya. Pada akhirnya perbuatan ini menimbulkan prahara dalam biduk rumah tangga Joko Tarub. Tindakan seperti ini sungguh tidak terpuji. Apalagi setting tempat legenda ini berasal dari daerah jawa. Terkenal dengan tata krama dan kesopanan yang maha tinggi. Sungguh tidak mencerminkan budaya jawa.

Sifat-sifat seperti itu hendaknya untuk ditinggalkan dengan memperteguh iman dan taqwa kepada Tuhan.

4. Nilai Estetika,

Nilai estetika atau nilai keindahan pada legenda “Joko Tarub dan Dewi Nawang Wulan” adalah cara menggambarkan kecantikan dan keelokan ke tujuh bidadari yang sedang mandi di telaga. Kecantikan Nawang Wulan yang akhirnya menjadi penguaasa laut selatan juga memiliki nilai estetika sendiri. Selain itu juga perasaan cinta yang dimiliki oleh sepasang makhluk Tuhan yang saling mencintai menggambarkan suasana yang indah.

Maka, setiap keelokan yang sedap dipandang mata dan enak dirasa pada setiap penikmatnya akan menimbulkan kesan keindahan yang mendalam.

5. Nilai Budaya,

Nilai-nilai budaya yang terdapat dalam legenda “Joko Tarub dan Dewi Nawang Wulan” adalah budaya yang sejak dulu terjaga sampai saat ini yaitu kepercayaan tentang adanya Nyi Roro Kidul di pesisir pantai selatan. Pada setiap waktunya warga pesisir memberikan sesajen kepada ratu penguasa laut selatan tersebut, sebagai wujud terima kasih telah menjaga laut kidul dari bencana dan marabahaya.

6. Nilai Religi.

Nilai-nilai religi yang dapat dijumpai pada legenda “Joko Tarub dan Dewi Nawang Wulan” adalah terdapat dewa-dewi, bidadari dan roh halus yang ada pada cerita di atas. Ini menunjukka ada kepercayaan animisme, atau percaya pada roh halus atau roh nenek moyang. Kepercayaan tentang adanya roh halus yang disembah juga merupakan salah satu bentuk animisme meskipun sekarang tingkat kekentalan animismenya berkurang karena telah bergeser dengan adanya agama. Roh halus sudah tidak dijadikan sesembahyang lagi tetapi sudah menjadi legenda terutama di kawasan pesisir selatan.

Menurut beberapa catatan dan keterangan dari berbagai sumber, termasuk dari Keraton Surakarta Hadiningrat, bahwa Kyaii Ageng Ngerang mempunyai nama asli Siti Rohmah Roro Kasihan, setelah menikah dengan Ki Ageng ngerang, nama beliau berubah menjadi Nyai Ageng Ngerang. Beliau mempunyai tali lahir maupun batin dengan sultan – sultan dan guru besar agama yang bersambung pada Raja Brawijaya V, raja majapahit Prabu Kertabumi,

Beliau diberikan nama dengan sebutan Nyai Ageng Ngerang dan makamnya ada didusun Ngerang Kecamatan Tambakromo Kabupaten Pati, ada beberapa versi yang mengatakan, beliau senang membantu orang yang sedang di ganggu demit dan termasuk didusun Ngerang juga banyak demit yang pating sliwerang, kemudian dikalahkan dan diusir oleh beliau dari dusun itu, maka oleh karena itu beliau disebut Nyai Ageng Ngerang.

Dilihat dari silsilah beliau kebawah dan seterusnya. Nyai Ageng Ngerang yang makamnya di Ngerang Tambakromo Pati adalah Nyai Ageng Ngerang, Siti rohmah Roro Kasihan. Beliau di peristri Ki Ageng Ngerang I.Ki Ageng Ngerang I Putra dari Syaihk Maulana Malik Ibrahim. Dan atas perkawinan Nyai Ageng Ngerang dan Ki Ageng Ngerang I, beliau mempunyai dua orang Putra, Pertama adalah seorang putri dan belum diketahui dan dijelaskan namanya didalam buku – buku maupun sumber lain.

Putri Beliau yang pertama diperistri oleh Ki Ageng Selo. Dan Ki Ageng Selo adalah putra dari Ki Ageng Getas Pendawa. Putra yang kedua beliau adalah Ki Ageng Ngerang II yang disebut Ki Ageng Pati, makamnya sekarang berada di Ngerang Pakuan Juana, Ki Ageng Ngerang II mempunyai empat putra yaitu Ki Ageng ngerang III, Ki Ageng Ngerang IV, Ki Ageng Ngerang V dan Pangeran Kalijenar.

Sedangkan Ki Ageng Ngerang III, Makamnya sekarang ada di Laweyan solo Jawa Tengah. Ki Ageng Ngerang III ini yang telah menurunkan Ki Ageng Penjawi. Ki Ageng Penjawi, orang yang pernah menjadi Adipati Kadipaten pati setelah gugurnya Arya Penangsang, Arya Penangsang adalah adipati Jipang Panolan dan Arya penagnsang adalah putra Pangeran Sedalepen.

Ki Ageng Penjawi sangat berjasa dalam menumpas pemberontakan yang dilakukan oleh laskar Soreng yang dpimpin oleh Arya Penangsang, untuk membunuh semua keturunan Sultan Trenggono, karena iri hati. Sedangkan Ki Ageng Penjawi sebagai panglima perang bersama Danang Sutawijaya, Ki Juru Mertani, Ki Pemanahan ( tiga Serangkai ) akhirnya dapat mengalahkan Arya Penangsang beserta bala tentaranya.

Dari silsilah Nyai Ageng Ngerang keatas, beliau menjadi Putri bungsu Raden Bondan Kejawan, Lembu Peteng, atas pernikahanya dengan Dewi Nawangsih. Dan Raden Bondan Kejawan sendiri merupakan Putra dari Raja Brawijaya V, Raja majapahit, Prabu Kertabumi. Raja Brawijaya bertahta pada tahun 1468 – 1478 M.

Ayah Nyai Ageng Ngerang masih saudara Raden Patah. Raden Patah adalah orang yang pertama kali menjadi Sultan pada Kerajaan Islam pertama di pulau jawa, yaitu Kasultanan Demak Bintoro. Kerajaan islam pertama dijawa yang didirikan oleh Raden Patah dan Raden Patah bergelar “Akbar Alfatt” Raden Patah juga Putra Raja Brawijaya V dengan ibu keturunan Champa, daerah yang sekarang adalah perbatasan Kamboja dan Vietnam.

Hubungan Nyai Ageng Ngerang dengan Jaka Tarub/Kidang Telangkas/ Nur Rohmat  

Jaka tarub mempunyai istri bernama Nawang Wulan. Nawang Wulan dan Ki Jaka Tarub mempunyai Putri Nawangsih dan Nawangsih diperistri Raden Bondan Kejawan, Lembu Peteng. Dan dari perkawinan Raden Bondan Kejawan dan Nawangsih, telah menurunkan tiga putra, pertama Syaikh Ngabdullah yang sekarang terkenal dengan sebutan Ki Ageng Wanasaba, dan putra kedua adalah Syaikh Abdullah yang terkenal dengan sebutan Ki Ageng Getas Pandawa dan yang bungsu adalah Siti Rohmah Roro Kasihan yang terkenal dengan sebutan Nyai Ageng Ngerang.

SAUDARA – SAUDARA BELIAU

Seperti yang disebutkan diatas. Diceritakan bahwa pada sekitar tahun 1468 – 1478 M. ada seorang Prabu Kertabumi yang bertahta, raja Brawijaya V. kerajaan Majapahit yang menikah dengan seorang putri yang bernama Dewi Wandan Kuning. Atas pernikahan itu menurunkan putra bernama Raden Bondan Kejawan, Lembu Peteng. Dan dari perkawinan Raden Bondan Kejawan dan Dewi Nawangsih yang menjadi putri Ki Ageng Jaka Tarub dan Nawangwulan. Pernikahan Raden Bondan Kejawan dan Dewi Nawangsih mempunyai tiga orang Putra yaitu : 
1. Ki Ageng Wanasaba (Abdullah)

2. Ki Ageng Getas Pendawa 

3.Nyai Ageng Ngerang / Roro Kasihan

1. Ki Ageng Wanasaba Yang nama aslinya adalah Kyai Ageng Ngabdullah merupakan kakak kandung Nyai Ageng Ngerang yang pertama / sulung, yang sekarang makamnya ada di daerah yang bernama kabupaten Wonosobo, tepatnya di desa Plobangan Selo merto. Dalam masa hidupnya, Ki Ageng Wanasaba juga sebagai seorang Pemimpin yang yang hebat dan karismatik. Ki Ageng Wanasaba dikenal juga dengan julukan Ki Ageng Dukuh, akan tetapi desa Plobangan lebih dikenal dengan Ki wanu / Ki wanusebo. Perbedaan nama tersebut disebabkan dialek daerah Wanasaba tersebut terpengaruh oleh dialek Banyumas.

Ki Ageng Wanasaba dipercaya dan diyakini sebagai waliyullah, yang telah melanglang buana keberbagai tempat dalam rangka mencari ilmu sekaligus menyiarkan agama Islam. Ki Ageng Wanasaba merupakan cucu dari Prabu Brawijaya V, Raja Majapahit dan merupakan putra Raden Bondan Kejawan/Lembu Peteng , putra Brawijaya V yang menikah dengan Nawangsih, dan Nawangsih sendiri putri dari Kyai Ageng Tarub yang menikah dengan Dewi Nawang wulan.

Ki Ageng Wanasaba mempunyai Putra yaitu Pangeran Made Pandan, nama lain dari Ki Ageng Pandanaran. Pangeran Made Pandan mempunyai putra Ki Ageng Pakiringan yang mempunyai istri bernama Rara Janten. Dari pasangan ini mempunyai empat Putra yaitu Nyai Ageng Laweh, Nyai Ageng Manggar, Putri dan Ki juru Mertani.

Situs makam Ki Ageng Wanasaba saat ini dipugar, dikeramatkan dan dijaga dengan baik oleh warga sekitar. Lokasi situs ini sangat dihormati oleh masyarakat, karena KI Ageng Wanasaba merupakan tokoh penyebar agama islam dan sekaligus cikal bakal dari desa Plobangan Selomerto kabupaten wonosobo. Di sekitar makam Ki Ageng Wanasaba terdapat tiga makam kuno. Konon tiga makam itu juga merupakan pendahulu, seorang ulama yang sejaman dengan Ki Ageng Wanasaba.

2. Ki Ageng Getas Pendawa, Yang nama aslinya adalah Kyai Ageng Abdullah atau yang disebut Raden Depok adalah saudara kandung beliau, Ki Ageng Getas Pendawa merupakan kakak kandung Nyai Ageng Ngerang yang kedua. Ki Ageng Getas Pendawa juga seorang yang hebat, berwibawa dan karismatik serta sangat sederhana dalam hidup dan kehidupan manusia.

Beliau juga seorang pemimpin yang tegas dan berwibawa, oleh karena itu beliau disebut Ki Ageng Getas Pendawa. Beliau sangat tangguh dan konon sangat kuat dalam riyadhoh / tirakat, mengolah batin untuk mendekatkan diri kepada Allah, dengan harapan bisa menenangkan diri dan dapat menyebarkan agama islam dengan ikhlas, tulus dan berhasil. Makam beliau juga dikeramatkan oleh warga sekitar. Makam Ki Ageng Getas Pandawa ada di desa Kuripan Purwodadi, Grobogan.

Ki Ageng Getas Pendawa mempunyai putra yang bernama Ki Ageng Sela, Nyai Ageng Pakis, Ki Ageng Purna. Ki Ageng Kare, Ki Ageng wanglu, Ki Ageng Bokong dan Ki Ageng Adibaya. Sedangkan Ki Ageng Sela mempunyai Putra KI Ageng Enis dan Ki Ageng Enis menurunkan putra yang bernama Ki Ageng Pemanahan.


Legenda lain Syaikh Maghribi

Sapa ta Syekh Maulana Maghribi iku? Adhedhasar Babad Demak panjenengane iku sawijine wong Arab kang mumpuni ilmu agama Islam. Asale saka tanah Pasai. Critane isih tedhak turune Kangjeng Nabi Muhammad SAW, lan klebu golongan wali ing tanah Jawa. Anggone angejawa mbarengi adege karaton Demak. Panjenengane mula kagungan ancas tujuwan ngislamake wong Jawa. Sabedhahe kraton Majapait ganti kraton Demak kang disengkuyung dening para wali. Sawise tentrem negarane para wali andum gawe nyebarake agama Islam. Syekh Maulana kawitan ditugasi ana ing Blambangan. Ana kana dipundhut mantu dening sang adipati. Nanging durung nganti taunan nuli ditundhung, sebabe apa ora kecrita. Saoncate saka Blambangan banjur menyang Tuban, menyang panggonane kanca akrabe lan padha-padha saka Pasai, tunggale Sunan Bejagung karo Syekh Siti Jenar. Saka kono Syekh Maulana banjur lelana tabligh menyang Mancingan.

Nalika tabligh ana Mancingan iki Syekh Maulana sejatine wis peputra kakung asma Jaka Tarub (utawa Kidang Telangkas) saka garwa asma Rasa Wulan, ya rayine Sunan Kalijaga (R. Sahid). Wektu ditinggal ramane lunga Kidang Telangkas isih bayi. Kawuningana nalika oncat saka Blambangan sejatine Syekh Maulana uga ninggal wetengan kang mbabar kakung, diparingi asma Jaka Samudra. Ing tembe Jaka Samudra jumeneng waliyullah ana Giri, ajejuluk Prabu Satmata utawa Sunan Giri. 

Nalika Syekh Maulana tekan Mancingan ing kana wis ana sawijine pendhita Budha kang limpad, asmane Kyai Selaening. Daleme ana sawetane Parangwedang. Dene papan pamujane kyai iki karo murid-muride ana candhi kang didegake ana sadhuwure gunung Sentana. Sakawit Syekh Maulana ethok-ethok meguru karo Kyai Selaening. Ana bebrayan umum Syekh Maulana kadhangkala sok ngatonake pangeram-eram. Suwe-suwe Kyai Selaening midhanget bab iki. Syekh Maulana ditimbali lan dipundhuti priksa apa anane. Ya ing kono iku Syekh Maulana ngyakinake Kyai Selaening bab ilmu agama kang sanyata. Wong loro iku banjur bebantahan ilmu.

Nanging Kyai Selaening ora keconggah nandhingi ilmune Syekh Maulana. Mulane panjenengane genti meguru marang Syekh Maulana. Panjenengane banjur ngrasuk agama Islam. Wektu iku ing padepokane Kyai Selaening wis ana putra loro playon saka Majapait kang ngayom ana kono, asmane Raden Dhandhun lan Raden Dhandher, karo-karone putrane Prabu Brawijaya V saka Majapait. Bareng Kyai Selaening mlebu Islam putra Majapait iku uga banjur dadi Islam, asmane diganti dadi Syekh Bela-Belu lan Kyai Gagang (Dami) Aking. 

Syekh Maulana ora enggal-enggal jengkar saka Mancingan nanging sawatara taun angasrama ana kana, mulang agama marang warga-warga desa. Daleme ana padepokan ing sadhuwure Gunung Sentana, cedhak karo candhi. Candhi iki baka sethithik diilangi sipate. Kyai Selaening isih tetep ana padhepokan sawetane Parangwedang nganti tekan ajale. Welinge marang anak putune, aja pisan-pisan kuburane dimulyakake. Makame iki lagi taun 1950-an dipugar karo sedulur saka Daengan. Banjur ing taun 1961 dipugar luwih apik maneh dening sawijine pengusaha saka kutha. Bareng wis dianggep cukup anggone syiar agama Syekh Maulana banjur jengkar saka Mancingan lan meling supaya tilas padhepokane iku diapik-apik kayadene nalika wong-wong padha mbecikake candi.

Ya ing padhepokan iku wong-wong banjur yasa kijing. Sapa sing kepengin nyuwun berkahe Syekh Maulana cukup ana ngarep kijing iki, kayadene ngadhep karo panjenengane. Syekh Maulana Maghribi utawa Syekh Maulana Malik Ibrahim sawise saka Mancingan nerusake tindake syiar agama ana ing Jawa Timur. Bareng seda jenazahe disarekake ana makam Gapura, wilayah Gresik. Syekh Maulana Maghribi nurunake ratu-ratu trah Mataram.

Urutane silsilah: Bupati Tuban-Dewi Rasa Wulan (nggarwa Syekh Maulana)-Jaka Tarub (nggarwa Dewi Nawangwulan)-Nawangsih (nggarwa Radhen Bondhan Kejawan)-Kyai Ageng Getas Pendhawa-Kyai Ageng Sela-Kyai Ageng Anis/Henis-Kyai Ageng Pemanahan (Kyai Ageng Mataram)-Kanjeng Panembahan Senapati-Kanjeng Susuhunan Seda Krapyak-Kanjeng Sultan Agung Anyakrakusuma-Kanjeng Susuhunan Prabu Amangkurat (Seda Tegalarum)-Kanjeng Susuhunan Paku Buwana I-Kanjeng Susuhunan Mangkurat Jawi-ratu-ratu karaton Surakarta, Yogyakarta, Pakualaman, lan Mangkunegaran. 

Masiya makame Syekh Maulana ing Gunung Sentana dudu pasareyan sing sabenere, nanging saben ana rombongan ziarah Wali Sanga mesthi merlokake ziarah ana pasareyan Syekh Maulana ing Parangtritis. Panggonan liya sing mesthi dadi jujugane ziarah Wali Sanga yaiku makam Gunung Pring, Muntilan (pasareyane Kyai Santri) lan makam Bayat. Kayadene makam pepundhen kraton liyane, saben wulan Ruwah makame Syekh Maulana uga nampa kiriman dhuwit lan ubarampe “kuthamara” saka kraton Yogyakarta. Saben tanggal 25 Ruwah ing makam iki diadani wilujengan sadranan.

Sedikit sejarah tentang Kyai Ageng Tarub (Sayid Nur Rohmat / Raden Kidang Telangkas) Putra Syaikh Maghribi dengan Dewi Roro wulan.

Kancil

Ana salah sijining alas gung liwang liwung urip kewan nduwe aran kancil, dheweke yaiku sak wiji kewan sing cerdik, pinter ugo cerdas.

Amarga cuaca cerah, angin sembribit lan suworo gegodhongan nggawe si kancil dadi ngantuk banjur keturon. Saknalika wektu banjur ana suwara kewan sing rame mlayu-mlayon lan bengok-bengok kang nangekake si kancil.

"yo cepet mlayu.... slametake awakmu ana musibah teka...!!!!" suwara kewan liya mbengok-bengok panik, si kancil banjur kaget, kancil krungu suwara kuwi tambah suwe tambah nyedhak, banjur kancil ndeleng wedhus lan pitakon kancil nang si wedhus
"hae wedhus... ana apa kowe mlayu-mlayu mangkono?"
jawab wedhus "ana kobongan alas cil... ayo cepet mlayu nggoleki panggon sing aman".
Kancil tanpa mikir dawa terus mlayu bauanter lan ndhikiki rombongan kewan sing mlayu luwih dhisik. sakwise mlayu banter, prasangkan kancil ora enak banjur mandheg sadhela nuli mbatin
"Lho... ana ngendi kewan-kewan sing liya..??"
jebulna kancil wis mlayu adoh banget lan paling adoh saka musibah nganti mlebu daerah sing ora dikenal saka kancil
"wah... aku saiki ana neng daerah endi ya... aku kok ora kenal daerah iki... "
karo rai lesu lan ambekan menggeh-menggeh akhire kancil ngaso. sakwise ilang rasa kesele, kancil mlaku-mlaku kanggo ndeleng situasi neng sekeliling daerah sing ora dikenali kuwi.
Ora suwe kancil banjur krungu "krucuk... krucuk... krucuk..." kancil banjur mandheg lan ngrungokake karo teliti, jebulna suwara kuwi asale saka weteng sikancil. si kancil bingung
"ow.. jebulna kuwi suwara saka wetengku, wah.. aku kudu golek pangan iki..." si kancil banjur  nggolek pangan, ora sue akhire si kancil ketok neng pinggir alas.

neng pinggir alas kuwi matane kancil mendelik karo mbatin
"wow...!!!!!"
Jebulna kancil ndeleng siji tegal kang ana tanaman sayur mayur sing ijo lan segar. cepet kancil nyedhak ana tegalan kuwi, tambah nyedhak kancil ndeleng ana siji tanduran kesenengane yaiku timun,
"Wah.. sik tak karepake ana nagrepku.." Batin kancil neng jero ati.
karo rai lesu lan weteng keroncongan kancil cepet-cepet njupuk panganan,
"Huh.... enak e....!!!" tembung kancil karo mengelus wetenge sing wareg.
sakwise wareg si kancil nggoleki panggon sing aman kanggo ngeyup, amarga awan kuwi panas lan angin sembribit, akhire kancil keturon neng pinggir tegalan.

ora suwe banjur ana pak tani panduwe tegal sayur lan tegal mentimun kuwi teka nuli ndeleng egale berantakan
"wah... tegalku kok berantakan ngene.. sapa sing nlakoke mangkene? mesti iki ana kewan sing ngrusak tanduranku"
pak tani terus ngubengi tegale sing rusak karo ngomong
"awas ya... arep tak basmi sapa sing ngrusak tanduranku.."
Ana wektu kuwi kancil ketangi saka turune, saka panggon kui kancil wiruh ana manusia sing dhuwur gedhe nduwe rai garang
"Wuih... sapa kuwi? wong kok katon kejem buanget... wow.. wedi...!!!"
kancil terus wae nggatekake pak tani lan nunggu pak tani lunga
"kok suwe ya... pak tani kok ora lunga-lunga... aku wis ketagian pengen pangan buah kesenenganku je.."

Dina soyo sore, pak tani mungkur tegale menyang muleh omah. Ketok  ngomah pak tani nggawe boneka saka gambut sing madhani manusia kanggo pasangan neng tengah tegale.
sementara pak tani mungkur tegale kancil nekani tegal karo rai sing cukup bungah amarga panganan kesenengani wis siap dipangan meneh.
"Kriuk.. kriuk.. kriuk.." suwara kancil mangan ketimun, sakwise wareg kancil mungkur tegal lan nggoleki panggon kanggo leren.
lan... wengine pak tani teka menyang tegal nggawa boneka sing digae mau sore, pak tani ndelehke boneka ana neng tengah tegal kuwi lan neng sekitar boneka kuwi ana siji jebakan kurungan kanggo nangkep kewan sing ngrusak tandurane. sakwise kepasang bonekane, pak tani mulih lan leren ana omahe.
esuk wis teka, matahari sing abang wis kedelok, suwara manuk-manuk lan kewan liya saut-sautan nangekake si kancil saka impi sing becik ing tegal mentimun
"Huam... jebulna wis esuk...!!! olahraga dhisik ah... ben seger, ben lemas otot-ototku".
sabaene kancil dhemen olahraga sakwise tangi turu lan nglemeske otot sing kaku ben bali luwih segar meneh. 

sakwise sawentoro wektu banjur kancil mlaku-mlaku, kancil rumangsa ngelih.. lan bali meneh menyang tegal pak tani kanggo nggoleki pangan.
sakwise ameh teka tegalan, kancil mandheg sadhela nuli kaget....!!!
"sapa kuwi? kuwi dudu pak tani sing wingi.. ah.. tunggu dhisik nganti ora ana wong.."
akhire si kancil nunggu kanggo nunda sarapan esuke. wis suwe pisan kancil nuggu jebulna pak tani kok tetap ana neng tegal "tumben ki pak tani neng tegal krasan banget.. " sikancil mbatin ing jero ati.

Sakwise sue buanget si kancil nunggu paktani lunga, jebulna tetap wae pak tani ora lunga-lunga akhire si kancil ora kuwawa meneh lan sikancil mlebu neng tegalan.
"ah... mangsa bodhoa kabeneran pak tani ora lunga-lunga, daripada mati ngelih aku, tekani wae pak tani sisan njaluk apura... sapa ngerti mengko sakwise njaluk ngapura aku diwenehi mentimun sak tegal iki hahahaha..." kancil lagi berhayal sajake.
Kancil mlaku lan nyedhaki boneka pak tani, kancil nyeluk pak tani karo suwara sing atos
"pak tani.... "
kancil bingung,
"pak tani kok meneng wae ya... apa pak tani nesu karo aku amarga wingi wis maling timune.."
celuk meneh padha kancil "pak tani..." kancil bengong meneh "wah iya.. aku ameh njaluk ngapura wae" kancil mbatin ing jero ati.
akhire kancil njaluk apura nang pak tani "pak tani.. aku njaluk ngapura wis maling lan ngrusak tanduran pak tani," si kancil bingung meneh.. ing njero ati mbatin
"pak tani kok meneng wae ya..."

anggepan kancil pak tani wis ngapurakne gawene kuwi, akhire kancil pitakon nang pak tani
"pak tani aku oleh ya njupuke meneh aku mau durung sarapan.." kancil bingung meneh lan ngudarasa "pak tani kok meneng ya... brarti pak tani ngolehake pangan tandurane ora pangan" lan si kancil nyaka tan kiwa lan akhire ndeleng tumpukan timun lan celathu meneh ing njero ati
"wah jebulna pak tani wis ngapurakne, buktine aku wis neng cerake panganan sing segar kanggo aku ... wah... cocok pisan karo hayalanku.."
ora suwe banjur weteng si kancil tambah suwe tambah keroncongan, karo bungah lan ora sabar kancil banjur nyedak tumpukan timun lan buah-buah segar, oh.. jebulna si kancil ora ngerti yen kuwi jebakan.
karo kesusu kancil teka menyang jebakan pak tani, amarga ora ati-ati si kancil ngliwati tali jebakan dadine si kancil mlebu njero kurungan jebakan pak tani.
"tulung... tulung... tulung..." kancil terus bengak-bengok njaluk tulung, ora ana sing bisa nulung kancil.

Nganti tekane sore pak tani teka kanggo ndeleng jebakane. karo rai sing mangkel
"oh.. iki jebulna sing ngrusak tanduranku lan maling timunku, apike mengko bengi kowe areptak  dadekne lawuh sing enak" kancil wedi lan mbengok "apura... apura... apura... aku aja di dadekne lawuh maem mu pak tani.. mesakno aku.. aku ana kene mung sebatang kara..."
Si kancil akhire nggetuni tumindak e kuwi lan dheweke kapok karo tumindake,
pak tani tanpa welas nggawa mulih si kancil.
Sakwise cedak omahe, pak tani leren. Ana wektu leren si kancil diselehake ana cedhak wedhus duwe e pak tani. kancil rumangsa wedi lan resah amarga dheweke arep tamat riwayate. akhire kancil mikir lan ngotak atik pikiran

"kepriye ya bisa metu saka kurungan iki?"
ora suwe banjur kancil ndeleng wedhus duwek e pak tani, lagi mlaku-mlaku neng sekitar omah pak tani lan diceluk wedhus kuwi saka kancil "woe.. dhus.." si wedhus mandheg lan njawab "Heh.. kowe sapa? aku kok anyar ndeleng kowe ana kene?"
jawab kancil "aku kancil... aku pancen anyar teka dikene"
wedhus pitakon meneh "ana apa kowe ana kene?"
kancil njawab "hey.. wedhus yo rene alon-alon aja atos-atos omonge"
wedhus akhire nekani si kancil "ana apa cil?"
si kancil njawab "ngene critane.. mengko bengi ana acara sing linuwih dhus.."
wedhus celathu "acara linuwih kepriye cil?"
si kancil ngomong "lho.. apa kowe ora ngerti? mengko bengi aku arep di ajak pak tani kanggo nekani siji pesta sing meriah, sing aku ora gelem sabenere, yen kowe gelem aku bisa kandha nang pak tani ben kowe sing gumantekne aku lan aku gelem gumantekne kowe njaga omah, kepriye miturut kowe?"

si wedhus mikir lan celathu "ah.. kowe mesti goroh, seumur-umur aku ana kene ora tau diajak pak tani lunga menyang pesta tapi kowe anyar ana kene wae wis diajak lunga menyang pesta"
si kancil "lha.. mula saka kuwi mumpung aku ora gelem, kowe gentekne wae aku, mengko aku arep kandha marang pak tani, aku kan kanca cedhak pak tani"
akhire si wedus kepangan bujuk rayu kancil
tembung si wedhus "becika.. ning kepriye carane cil..."
si kancil "ngene kowe bukak lawang kurungan saka ngarep, wektu bukak aku arep metu lan aku cepet mlebu jero kurungan iki"
si wedhus "ok.. aku paham cil pangarahmu , ayo awake dhewe lakoke.."
akhire asu nglakoke intrupsi saka kancil lan akhire kurungan dibukak lan cepet si kancil metu lan si wedus gumantekne posisi si kancil.

si kancil "ok.. apik banget iki, oh ya dhus, kowe tunggu sedhela ana kene ya? aku arep lunga memoni pak tani lan arep kandha menawa kowe jaga gumantekne aku"
wedhus "ok cil.. aja suwe-suwe soalnya aku wis ora sabar meneh kanggo lungo ana pesta"
si kancil "iya.. nyante wae.."
akhire kancil lunga mungkur wedhus ana jero kurungan lan ora bali meneh, seko kedaden kuwi kancil eling menawa kabeh sing dudu duwene ora berhak dheweke duweni.

Kamis, 04 Februari 2016

Panut Bocah Angon Wedhus Kang Wicaksono

Ana ing jaman ndisik ana bocah angon wedhus kang dikenal nganti ana endi wae amarga bisa menehi jawaban saben-saben pitakonan saka sapa wae. Bocah kui due jeneng Panut, anak keluarga tani ana ing pelosok kerajaan. Kabar iki semebar nganti teka kuping Raja ing keraton, nanging Sang Prabu piyambak kurang manteb ing ati karo apa kang wong ceritakake bab bocah angon kui mau, mulane cah lanang tukang angon wedhus iku di dhawuhi teka menyang keraton. 

Nalika  teka, Raja ngandika marang Panut: "Yen awakmu bisa njawab saka telu pitakonku marang kowe, aku  bakal nganggep awakmu kaya anakku dhewe, lan awakmu bakal seneng urip karo aku ana ing kraton iki."

"Apa pitakonan katelu, gusti?" takon Panut.

"Kapisan, sepiro akehe banyu sing ana ing segara?"

"nyuwun sewu Paduka," wangsulane Panut, "mungkasi kabeh tetesan banyu sing ana ing bumi, supaya aja ana sak tetes wae sing bakal mili menyang segara sadurunge aku ngetung, yen punika sampun panjenengan lakoni, Kula bakal paring pirso marang Paduka sepinten katahe banyu ing samodra menika!"

"Pitakonan kapindho," ngendikane raja, 

"Sepira akehe lintang ana ing langit?"

"Paringi kawula kertas," ngendikane bocah angon iku, 
Kertas iku banjur dicoblosi marang jarum supaya akeh bolongan kanti ora bisa dietung. Nalika rampung bocah angon ngandika: 

"Cacahe lintang ana ing langit akeh minangka bolongan ana ing kertas iki, apa ana uwong sing bisa ngetung cacahe?" ...........

Sang Prabu banjur ngandika maneh: 

"Pitakonan katelu, ana pirang detik urip ana ing kalanggengan?"

"Wonten karajan punika wonten gunung toron kang duwure sak mil, sak mil gedhene lan sak mil jerone, saben sewu taun, ana manuk gagak kang teka kanggo nggosok paruhe marang pucuk gunung, lan nalika sekabeh gunung kanti gedhe semono mau entek dening gosokan paruh manuk, mangka detik  pisanan saka kalanggengan diliwati."

"Awakmu njawab telung pitakonan kanti wicaksono," ngendikane Sang Prabu, "lan saiki kowé bakal manggon karo Aku ing kraton iki, aku mesthi bakal nganggep sira kaya anakku dhewe."